Ferhad Merde Kimdir ( Hayatı )

Şarkı sözü ve oyun yazan, müzik ve tiyatro yapan Ferhad Merdê, vakit bulduğunda ise Maxmur’un tozlu yollarında yalın ayaklı çocuklarla beraber oyun oynuyor, sanat çalışması yürütüyor.

Ferhad Merdê (Dîno), 1970 yılında Güneybatı Kürdistan’ın Qamişlo kentinde onbir çocuklu Merdê ailesinin son bireyi olarak dünyaya gözlerini açar. Küçük yaşlarda gittiği düğünlerde sazbendlerin en büyük hayranı olur. Onlar gibi çalıp, onlar gibi oynamak istediğini belirtiyor. Merdê’nin en büyük hayali, Mitrib (Roman) dediği insanların gezginci dünyasında yaşamaktır. Merdê, yazım dünyasına, henüz çocuk yaştayken aşık olduğu bir kıza yazdığı şiirlerle adım atar. İlk aşkına yazdığı şiirleri ilerde büyük aşkı olacak olan Kürdistan’a yazacağını bilmeden büyür Ferhad Merdê.

Çocukluğu ve gençliğinde Suriye devletinin Kürtler’e uyguladığı baskı ve işkencelerden fazlasıyla nasibini alır. Dîno (Deli) isminin de, çocukluğundan beri her türlü haksızlığa karşı tepkisini ortaya koyduğu için insanlar tarafından verildiğini belirtiyor. „Hiç tanımadığım insanlar için bile kavga ediyordum“ diyen Merdê’nin haksızlığa karşı olan arayışı 1992 yılında Kürt Özgürlük Mücadelesi ile tanışmasıyla zirveleşir.

Kürdistan dağlarına gider. PKK hareketinin haksızlığa karşı en modern örgütlenme biçimi olduğunu belirten Merdê, adımladığı her toprak parçası için şiirler yazar. Şiir ile öylesine birleşir ki, eleştirilerini bile kafiyelerle dile getirir.

Ninova’dan Maxmur’a...

Merdê’nin sanat çalışmaları, Türk devletinin koruculuk dayatmasını kabul etmeyerek, Güney Kürdistan’a göçen Botan köylülerinin yerleştiği Ninova kampında başlar. Ninova kampında Koma Penaber müzik grubunu kurar. Ninova’dan itibaren Kuzey Kürdistanlı mültecilerin dramına da tanıklık eder. İkinci durak Nehdarê mülteci kampıdır. Yol boyunca onlarca insanın ölümüne tanık olan Merdê, uzun bir yolculuktan sonra Maxmur’a gelen kafilenin ilk yolcularındandır aynı zamanda. Geldikleri yerde yaşam adına bir şey yoktur. Akrep ve çiyan yuvasıdır. Naylon çadırlarda yaşamlarını sürdürdükleri Maxmur mülteci kampında iki haftada 84 çocuk ve 15 yaşlı insanın ölümüne tanıklık eder Ferhad Merdê. Tüm zorluklara rağmen Merdê, burada da kültürel çalışmaları örgütlemeye başlar. Kampın kültürel ve sanatsal çalışmalarının bir çatı altında örgütlendirilmesi için NÇHM (Navenda Çand û Hunera Maxmur) kurulur. Koma Penaber’in yanı sıra Botan şarkılarının gün yüzüne çıkması için Dîwana Dengbêja grubunu kurma çalışmaları yürütür. Kırık bir sazla başlattıkları kültürel çalışmalar; bugün müzik, folklor, resim, sinema ve tiyatro dallarında ikiyüz insanla yürütülüyor.

Şiir, müzik, tiyatro...

Ferhad Merdê’nin 500’e yakın şiiri var. Aynı zamanda şarkı sözü ve tiyatro oyunları yazıyor, müzik yapıyor. Yazdığı şarkı sözleri şu ana kadar Xêro Abbas, Zinar Sozdar, Sosin, Delîla, Bengîn, Camal Tîrêj ve Awazên Çiya’nın yanı sıra onlarca mahalli sanatçılar tarafından seslendirilmiş. Yaptığı teatral çalışmalar ise Roj Tv’de yayınlandı.

Ferhad Merdê’nin yetenekleri bunlarla sınırlı değil. Erbane ve darbuka olmak özere birçok vurmalı çalgıyı da, başarılı bir şekilde çalıyor, vokalistlik yapıyor. Kampta yapılan kültürel etkinlikler için yoğun bir çalışma içerisinde olan Merdê, kalan zamanlarında çocuklar için oyunlar hazırlıyor. Daha önce sözleri ve besteleri kendisine ait 11 şarkıdan oluşan ‘Gulfiroş’ adlı bir albüm yapan Merdê, maddi imkanları elverdiğinde onlarca albüm yapabilecek bir alt yapıya sahip olduğunu belirtiyor.

O halkının sanatçısı

Merdê için Maxmur, büyük bir ilham kaynağı. Nedenini sorduğumuzda ise kampın tepelerinde kurulu mezarlığı göstererek: „Benim tüm sevdiklerim burada yatıyor“ diyerek yanıtlıyor. Merdê, „Sanatçı halkın acı ve sevinçlerini dile getirmelidir“ sözünün en güzel örneği aynı zamanda. Bazı sanatçıların halkın bindikleri otübüslere binmeyi dahi tenezzül etmedikleri günümüz dünyasında Ferhad Merdê, Maxmur’un tozlu yollarında yalın ayaklı çocuklarla beraber oyun oynayarak, sanat yapmaya çalışıyor. Beş yıldızlı otelleri beğenmeyen ‘star sanatçılar’ımızın aksine, O, gerektiğinde bir benzin varilinin -Dyojen gibi- üstünde kıvrılarak yatmayı bilen biri.

Maxmur’da onlarca bebek ölüsünü kucağında taşıdı, halkının acılarını onlarla birlikte yaşadı. Aç kaldığı günler oldu. Halkın sevgisini katık yaparak, doydu. Susuz kaldığı günler oldu. Anaların gözyaşlarından beslenerek, susuzluğunu giderdi. Bir gün yolunuz Maxmur kampına düşerse saçı sakalı birbirine karışmış birini görürseniz, bilinki o Maxmur’un son dervişi Ferhad Merdê’dir.